Wspomaganie rozwoju mowy u dzieci
Prawidłowy rozwój mowy dziecka w dużym stopniu zależy od środowiska, w którym ono wzrasta. Podejmowanie
przez najbliższe osoby z otoczenia dziecka działań wspierających jej rozwój, powoduje szybszy i lepszy rozwój mowy u ich pociechy. Więcej ona rozumie, zaczyna szybciej mówić, ma bogatszy słownik.
Jak zatem wspierać rozwój mowy u dziecka?
Nic trudnego. Wymaga jedynie trochę więcej czasu i zaangażowania od dorosłych w czasie zabawy, kontaktu
z dzieckiem.
Zaczynając od pierwszych dni dziecka, takie działania, jak mówienie przez rodziców do niego, opowiadanie o otaczającym świecie, wyjaśnianie tego, co właśnie przy i z dzieckiem będą robić, naśladowanie wydawanych przez nich odgłosów, prowokowanie samogłosek poprzez ich używanie w różnych sytuacjach, zabawie z dzieckiem „oooooo!”, A!aaaaa!, „Uuuuuu”itd..
Następnie wplatanie w zabawę, opowieści wyrazów dźwiękonaśladowczych, np. przy oglądaniu obrazków zwierząt
z dzieckiem:krówka – „muuuuu”, kura – „kokoko”; pojazdów: traktor: „tur tur tur!”, policja: „ijo ijo” itd., czy patrząc przez okno w deszczowy dzień: Deszczyk robi „kap kap kap”, wiatr: „szyyyyyy szyyyyyyyyy”. Prosząc dziecko
o pokazywanie paluszkiem określonych osób, rzeczy, części ciała – np. Gdzie mama? Pokaż! Gdzie krówka? Pokaż! Gdzie kubek? Początkowo samemu demonstrując dziecku odpowiedzi na te pytania.
Takie działania rodzica, jak śpiewanie dziecku, puszczanie piosenek dla dzieci, dziecięce masażyki, czytanie książeczek, bajek także nie pozostają bez pozytywnego efektu dla rozwoju jego mowy.
Komentowanie naszych czynności: np. „Mama gotuje zupkę. Wrzuca marchewkę, ziemniaczka, …”, czy tego, co robimy
w zabawie: np. „Tata ma czerwonego klocka, położy go tu – o hop!”.
Także zabawy ruchowe – np. z piłką, poza tym, że rozwijają sprawność motoryczną, koordynację wzrokowo-ruchową dziecka, to jeszcze nie pozostają bez pozytywnych efektów dla jego mowy.
Aktualnie mamy też szeroką ofertę różnego rodzaju zabawek dla młodszych i starszych dzieci m. in. wspierających rozwój ich mowy (np. karty, gry itd.).
Istotną kwestią w rozwoju mowy czynnej u dzieci (posługiwaniu się przez nie mową w celu komunikacji z otoczeniem) jest wymaganie od dorosłych z ich otoczenia używania jej do sygnalizowania np. swoich potrzeb. Zamiast ciągłego pokazywania paluszkiem przez dziecko na soczek, który chce dostać, próba uzyskania od niego sygnalizacji dźwiękowej potrzeby – np. „da!”. Jeśli 1,5 – 2 letnie dziecko uzyskuje wszystko czego potrzebuje bez użycia mowy, nie ma potrzeby jej używania, podejmowania wysiłku mówienia. Jeśli nie zauważy, że ma z tego korzyść, nie będzie chciało mówić.
Tak ważnym jest zatem mądre stymulowanie rozwoju mowy u dzieci przez ich rodziców, osoby z najbliższego otoczenia, np. w sposoby wskazane powyżej.
To prawda, że część chłopców zaczyna mówić później od dziewczynek. Jeśli jednak Twoje dziecko ukończy 2 rok życia i nie mówi nic, to warto przyjrzeć się mu dokładniej – czy odpowiednio je wspieramy w rozwoju mowy? czy ewentualnie są jakieś sygnały, że może mieć trudności ze słuchem i warto byłoby sprawdzić to konsultując laryngologicznie dziecko i przeprowadzając badanie słuchu? Itd. Nie czekaj aż Twoje dziecko będzie miało 5-6 lat, tłumacząc, że jeszcze ma czas aby zacząć mówić przed pójściem do szkoły .
Oczywiście nie ma się czym przerażać ale warto pamiętać, że im szybciej podejmiemy działania usprawniające rozwój mowy u dziecka, tym prawdopodobnie szybciej uda nam się uzyskać efekty w jej rozwoju i większe szanse na to, by nasza pociecha nie różniła się w tym aspekcie od przedszkolnych rówieśników i nie stanowiło to u niej źródła rozwoju „poczucia bycia gorszym” od nich, frustracji z powodu niemożności wyrażenia własnej osoby.